Idea SCT
UWAGA!
SCT w Krakowie dopiero w przyszłym roku!
Rada Miasta Krakowa przesunęła wejście w życie Strefy Czystego Transportu w Krakowie na 1 lipca 2025 r. Ma to pozwolić na przygotowanie nowej uchwały, wprowadzającej i opisującej SCT w mieście.
Strefa Czystego Transportu (SCT) to dobrze znane na świecie, ale nowe w Polsce, narzędzie wspomagające działania na rzecz poprawy jakości powietrza i tym samym życia. Strefy Czystego Transportu nie wprowadzają zakazu wjazdu dla samochodów, tak jak Strefa Ograniczonego Ruchu, a jedynie określają jaką ilość zanieczyszczeń pojazdy mogą emitować. Oznacza to zazwyczaj, że do strefy nie można wjechać kilkunastoletnim samochodem z silnikiem Diesla.
Co to jest Strefa Czystego Transportu? Po co powstaje? Jak działa?
- SCT pozwala realnie poprawić jakość powietrza i przyczynić się do ochrony naszego zdrowia dzięki ograniczeniu emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalin.
- Strefa to obszary, po których można jeździć tylko samochodami spełniającymi przyjęte w uchwale wymogi emisji zanieczyszczeń ze spalin.
- Takie strefy wytyczono już w wielu miastach Europy (takich obszarów jest obecnie ponad 300), żeby ograniczyć zanieczyszczenie powietrza tlenkami azotu (NOx). Ta toksyczna substancja trafia do powietrza głównie z rur wydechowych samochodów.
- Wymogi dla samochodów w Strefach Czystego Transportu dotyczą norm emisji Euro oraz rodzaju paliwa. Jeśli samochód wyprodukowano 15 lat temu, ma on wypełniać normę obowiązującą w dniu jego produkcji. Czyli np. auto z 2006 r. wypełnia normę Euro 4, a auto z 2012 r. normę Euro 5.
- Im wyższa norma Euro tym mniej szkodliwe spaliny.
- Między silnikami Diesla a innymi silnikami na paliwa płynne jest duża różnica w ilości emitowanych przez nie zanieczyszczeń. Samochód wyposażony w silnik Diesla emituje o wiele więcej zanieczyszczeń niż samochód wyprodukowany w tym samym roku, ale z silnikiem benzynowym (tak jest też w Krakowie, co obrazuje poniższa grafika).
- Auta benzynowe produkowane w 2001 r. (tj. norma Euro 3) emitują tyle zanieczyszczeń co nowsze Diesle spełniające normę Euro 6 (czyli produkowane od 2015 r.). To dlatego w Strefach Czystego Transportu samochody z silnikami Diesla traktowane są bardziej rygorystycznie.
- Między silnikami zasilanymi benzyną a silnikami pracującymi na gazie LPG nie ma istotnej różnicy w zakresie emisji spalin. LPG jest tańszym paliwem, ale nie sprawia, że silnik emituje mniej zanieczyszczeń. Auto z instalacją gazową w silniku spełniającym np. normę Euro 3 zawsze będzie emitowało więcej zanieczyszczeń niż auto z silnikiem Euro 4 pracującym na benzynie.
Dlaczego w Krakowie wprowadzana jest SCT? Co do tej pory zrobiono w tym temacie?
Kraków od dawna podejmuje działania mające na celu poprawę jakości powietrza. Jednym z elementów tych działań jest wprowadzenie rozwiązań pozwalających ograniczyć zanieczyszczenia pochodzące z transportu drogowego. W związku z tym, mając na uwadze zapisy Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz obowiązek wskazany w wojewódzkim Programie Ochrony Powietrza, Gmina Miejska Kraków podjęła działania mające na celu wprowadzenie w mieście Strefy Czystego Transportu (SCT). Od początku tworzenia założeń projektu miasto starało się zrównoważyć dwa istotne czynniki tj. najważniejszy ekologiczny (poprawa jakości powietrza = poprawa jakości życia i ochrona zdrowia) oraz ekonomiczny (zmiany wynikające z wprowadzonych rozwiązań nie powinny w sposób gwałtowny wpływać na mieszkańców). Dlatego kluczowym elementem wytycznych dla stworzenia założeń projektu SCT była opinia mieszkańców, przedsiębiorców i wszystkich pozostałych interesariuszy. Wiosną tego roku przygotowano wstępną propozycję zasad funkcjonowania SCT, którą poddano szerokim konsultacjom społecznym. Odbyły się one w dniach od 17 marca do 13 maja 2022 r. W ramach konsultacji mieszkańcy i przedsiębiorcy mogli zgłaszać swoje uwagi, postulaty czy też propozycje rozwiązań poprzez formularz zgłoszeniowy, jaki i w trakcie spotkań konsultacyjnych oraz dyżurów telefonicznych.
Konsultacje cieszyły się dużym zainteresowaniem mieszkańców. Wiele z propozycji i uwag wypracowanych w procesie konsultacji znalazło swoje odzwierciedlenie w zmienionej i uzupełnionej wersji proponowanych rozwiązań wprowadzających SCT. Ze względu na duże zainteresowanie i pojawiające się dodatkowe pytania ze strony interesariuszy w kolejnych pokonsultacyjnych miesiącach dodatkowo prezentowano założenia i rozwiązania projektu przedsiębiorcom i klientom wybranych targowisk, organizacjom zrzeszającym przedsiębiorców oraz mieszkańcom, którzy w tej sprawie skontaktowali się z ZTP w Krakowie.
Wnioski płynące z całego procesu konsultacji posłużyły do opracowania projektu uchwały dotyczącej stworzenia i wdrożenia SCT. Projekt ten był poddawany konsultacjom społecznym w okresie od 20 września do 10 października 2022 r. Zgromadzone w ich trakcie dodatkowe uwagi i postulaty mieszkańców oraz innych interesariuszy umożliwiły sfinalizowanie zapisów uchwały.
Dnia 23 listopada 2022 r. Rada Miasta Krakowa przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia Strefy Czystego Transportu w Krakowie.
19 czerwca 2024 r. Radni Miasta Krakowa zdecydowali w głosowaniu o przesunięciu wejścia w życie krakowskiej SCT. Już w nowym kształcie ma zacząć ona obowiązywać od 1 lipca 2025.