Uchwałą Rady Miasta Krakowa z 23 listopada 2022 r. na terenie naszego miasta zostanie wprowadzona Strefa Czystego Transportu (SCT). Jest to zmiana, która ma na celu przede wszystkim polepszenie jakości powietrza w Krakowie, a co za tym idzie ochronę zdrowia i polepszenie jakości życia mieszkańców. Jak każda zmiana również ta budzi wiele emocji i pytań. Przy okazji pojawia się również sporo nieścisłości. Chcąc odpowiedzieć na pojawiąjące się pytania, przyjrzyjmy się faktom.
Czy jako jedyne miasto w Europie Kraków tworzy taką strefę?
Wprowadzanie ograniczeń wjazdu do miasta dla najbardziej trujących samochodów to coraz popularniejsze i skuteczne narzędzie do walki o poprawę jakości powietrza. W tym roku liczba Stref Czystego Transportu w samej Europie przekroczyła już 320 i nadal powstają kolejne strefy. Prace nad wprowadzeniem stref prowadzą także polskie miasta takie jak Warszawa, Wrocław czy Łódź. Dlatego też niedługo liczba „zielonych stref dla transportu” na Starym Kontynencie ma przekroczyć pół tysiąca. Sięgają po to rozwiązanie zarówno bogatsze kraje (Niemcy, Wielka Brytania), ale też uboższe (Portugalia, Hiszpania). Przykładowo taka strefa działa od 2008 r. w Berlinie, czyli na terenie byłego NRD.
Czy SCT w Krakowie obejmuje największy obszar objęty nowymi przepisami?
Strefa Czystego Transportu w Londynie „Ultra Low Emission Zone (ULEZ)” obejmuje obecnie centralny obszar miasta, tak zwany Londyn Wewnętrzny. To teren liczący około 450 km2 (cały Kraków ma 327 km2). Strefa zostanie jednak rozszerzona od sierpnia 2023 r. (rok przed tym, jak zacznie obowiązywać strefa w Krakowie) i obejmie już cały Wielki Londyn – region o powierzchni 1579 km². Gdyby wprowadzić taką strefę u nas, sięgałaby ona od Słomnik do Myślenic i od Balic do Bochni. Na tak dużym obszarze będą obowiązywać następujące wymagania:
- minimum Euro 3 dla motocykli (w Krakowie są one zwolnione z zapisów uchwały),
- minimum Euro 4 dla pojazdów z silnikami benzynowymi (w Krakowie od 1.07.2026 r. to minimum Euro 3)
- minimum Euro 6 dla samochodów z silnikiem Diesla (w Krakowie od 1.07.2026 to minimum Euro 5).
Londyńska strefa ULEZ została wprowadzona w 2019 r. Pomimo istniejących obostrzeń popiera ją 72% mieszkańców. Badania wykonane po wprowadzeniu Strefy pokazują, że do 2020 r. zanieczyszczenie NO2 spadło w centrum Londynu o 44% w porównaniu z 2016 r., a to jest pięć razy szybciej niż w innych częściach Wielkiej Brytanii. Poziom szkodliwej sadzy spadł aż o 50–60%. Te fakty wskazują, że Strefy Czystego Transportu są skutecznym narzędziem poprawiającym jakość powietrze i tym samym jakość życia.
Strefa Czystego Transportu to lepsze i dłuższe życie
Krakowianie oczekują od władz miasta dalszych działań na rzecz poprawy jakości powietrza – jako priorytetowe wskazywali je w kolejnych badaniach pn. „Barometr krakowski”. Także w tegorocznych badaniach przeprowadzonych m.in. przez Agencję Lata Dwudzieste aż 93% krakowian odpowiedziało, że władze miasta powinny zająć się problemem wciąż niewystraczająco czystego powietrza.
Burmistrz Londynu Sadiq Khan, tłumacząc w marcu tego roku konieczność rozszerzenia ULEZ na cały obszar aglomeracji (wszystkie 33 dzielnice) mówił: „Jest to również kwestia sprawiedliwości społecznej – zanieczyszczenie powietrza najbardziej uderza w najbiedniejsze społeczności. Prawie połowa londyńczyków nie posiada samochodu, ale nieproporcjonalnie odczuwają szkodliwe konsekwencje, jakie powodują zanieczyszczające pojazdy”. W Krakowie mamy nieco ponad 800 tysięcy mieszkańców i około 500 tysięcy użytkowanych samochodów.
Nie czekajmy na zdrowe czyste powietrze, zróbmy je sobie już teraz.
